Πλέον όσοι από εμάς έχουμε αναζητήσει να έρθουμε σε επαφή με κάποιον ‘ειδικό’ για θέματα ψυχικής υγείας, αυτοβελτίωσης ή καριέρας και προσωπικής ανάπτυξης έχουμε αντιμετωπίσει κάποιες δυσκολίες. Πλέον τα επαγγέλματα γύρω από αυτά τα ζητήματα είναι αρκετά και ίσως δυσδιάκριτα μεταξύ τους. Όλοι μας, ανεξαιρέτως , έχουμε περάσει μία δύσκολη χρονική περίοδο κατά την οποία μπορεί να βιώναμε άγχος, κρίσεις πανικού ή να αντιμετωπίζαμε θέματα στην σεξουαλική μας ζωή, στην καριέρα, στις προσωπικές μας και οικογενειακές μας σχέσεις. Ακόμα και σε ήρεμες περιόδους πάντα υπάρχει κάποιο κομμάτι που μπορούμε να βελτιώσουμε. Πώς ξέρουμε όμως τι είδους ειδικό ψάχνουμε και πώς τον βρίσκουμε;
Πολλοί συχνά πληκτρολογούν στη google…
‘ψυχολόγος Γλυφάδα, Life coach κέντρο, σύμβουλος ψυχικής υγείας’ (που είναι παρόμοιο με το ψυχολόγος, απλά δεν είναι το πρώτο πτυχίο τους στην ψυχολογία) ψυχοθεραπεία online ή ακόμα και πιο περιφραστικά ‘ θέλω να χωρίσω, κλαίω συνέχεια, δεν μπορώ να κοιμηθώ, θέλω ηρεμία, ζηλεύω, πως να ξεπεράσω κάποιον, νιώθω μόνη, νομίζω με απατάει, θέλω να αλλάξω καριέρα, αρνητικές σκέψεις, χαμηλή αυτοεκτίμηση, οικονομικό στρες, ντρέπομαι, σφίξιμο στο στομάχι, δεν αξίζω, δεν με αγαπάει κανείς, ανασφάλεια για το μέλλον, ψυχική ηρεμία, ψυχοσωματικά’ και άλλα πολλά. Η google είναι μία μηχανή αναζήτησης που φυσικά προσπαθεί να μας δείξει τα πιο κατάλληλα αποτελέσματα σε σχέση με αυτό που ψάχνουμε, όμως εμείς πρέπει να έχουμε την διαύγεια και την γνώση, ακόμα και σε μία φορτισμένη στιγμή να επιλέξουμε σωστά. Αυτή η επιλογή θα κρίνει πολλά πράγματα για το άμεσο μέλλον μας.
Πώς επιλέγουμε τον κατάλληλο ψυχολόγο;
Οι ψυχολόγοι έχουν διάφορες προσεγγίσεις όπως γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (Cognitive Behavioral Therapy) που εστιάζει στις σκέψεις τα συναισθήματα και την συμπεριφορά μας, την ψυχανάλυση που ασχολείται με τα παιδικά μας χρόνια και τα όνειρα μας, την προσωποκεντρικη, συστημική, gestalt και άλλες. Πώς ξέρει κάποιος λοιπόν πως να επιλέξει τον κατάλληλο ψυχοθεραπευτή; To πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσουμε οι ίδιοι τα συμπτώματα μας. Τι αισθανόμαστε, που το αισθανόμαστε στο σώμα μας, τι σκεφτόμαστε, τι μας προβληματίζει; Μόλις είμαστε έτοιμοι να εξηγήσουμε τι μας συμβαίνει αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε τι ψάχνουμε. Για παράδειγμα εάν είμαστε δυσλειτουργικοί στην καθημερινότητα μας λόγω κάποιας φοβίας, κρίσης πανικού, διαχείρισης συναισθημάτων ή κοινωνικού άγχους τότε θα ήταν ωφέλιμο να αναζητήσουμε θεραπευτή που να γνωρίζει πως να προσεγγίσει το αίτημα μας στο εδώ και τώρα όπως η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία που μπορεί να αντιμετωπίσει διάφορες ψυχικές διαταραχές, με τεχνικές βασισμένες σε έρευνες (evidence-based interventions )σε 10- 20 συνεδρίες.
Υπάρχουν πολλές προσεγγίσεις που μπορούν να αντιμετωπίσουν το ίδιο ζήτημα, όμως κανείς ψυχοθεραπευτής, ψυχολόγος, σύμβουλος ψυχικής υγείας δεν μπορεί να είναι το ίδιο αποτελεσματικός σε όλων των ειδών τα περιστατικά. Είναι σημαντικό λοιπόν να ρωτάμε ποια είναι η ακαδημαϊκή κατάρτιση και η εμπειρία που κατέχει ο επαγγελματίας σε σχέση με το θέμα μας. Ακόμα όμως και αν έχει και τα δύο πρέπει να αξιολογήσουμε αν υπάρχει χημεία- αυτή η αίσθηση μεταξύ δύο ανθρώπων που μοιράζονται μία ξεχωριστή σύνδεση. Η συμβουλή μου είναι ποτέ μη μένεις σε οποιαδήποτε σχέση όταν αισθάνεσαι πως ‘κάτι δεν σου κολλάει’. Η δύναμη που έχει ο ίδιος ο δεσμός μέσα σε οποιαδήποτε σχέση είναι από μόνος του θεραπευτικός, οπότε δεν είναι κακό, αν αισθανθούμε πως δεν είναι ο κατάλληλος ψυχολόγος για εμάς, να δοκιμάσουμε κάποιον άλλον.
Ποια η διαφορά μεταξύ Life Coach, ψυχολόγου και Life Mentor?
Πολλές φορές οι διαφορές είναι δυσδιάκριτες όμως η ουσία βρίσκεται στο σωστό matching. O τίτλος δεν καθορίζει τόσο το αποτέλεσμα όσο η σύνδεση και η σωστή καθοδήγηση. Ο Life Coach επεμβαίνει σε συγκεκριμένα θέματα με τον εκάστοτε πελάτη με σκοπό την μεγιστοποίηση των όποιων προσωπικών και επαγγελματικών δυνατοτήτων και δεξιοτήτων, όπως το public speaking, την παραγωγικότητα, το να τεθούν και να επιτευχθούν στόxοι. Συνήθως, οι Life Coaches έχουν μεγάλη επαγγελματική πορεία και εμπειρία σε διάφορους κλάδους, παραμένουν ενεργοί επαγγελματικά και εστιάζουν σε κάτι που συνδέεται με τον επαγγελματικό τους τομέα. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργούνται και τα παρακλάδια Career Coaching, Health Coaching, Business Coaching και άλλα.
Το Life Coaching δεν είναι ψυχοθεραπεία και μάλιστα η ψυχολόγοι δεν μπορούν να επεμβαίνουν τόσο στο πρακτικό κομμάτι της καθοδήγησης και συμβουλών. Περισσότερο ακούν (active listening), κάνουν τις σωστές ερωτήσεις, χρησιμοποιούν τεχνικές και βοηθούν τον πελάτη/ασθενή να φτάσει εκεί που θέλει μέσω της αντίστοιχης προσέγγισης. Πολλοί life coaches χρησιμοποιούν νευρογλωσσικό προγραμματισμό (NLP) και άλλα εργαλεία που θεωρούν χρήσιμα. Ο πιο γνωστός Life Coach παγκοσμίως (που προτιμά τον όρο strategist πλέον) είναι ο Tony Robbins. Παρότι το ακαδημαϊκό background του δεν εμπεριέχει τίτλους ψυχολογίας, ή προσεγγίσεις του μοιάζουν σε πολλά σημεία με τεχνικές ψυχολόγων. Εάν κάποιος συνδυάζει την ενσυναίσθηση, αντίληψη, το ανοιχτό μυαλό, την συναισθηματική – κοινωνική νοημοσύνη,την επιχειρηματικότητα, την εμπειρία, τη γνώση,την πραγματική αποδοχή χωρίς κριτική και το ήθος τότε μπορεί πραγματικά να βοηθήσει έναν συνάνθρωπο ανεξαρτήτως τίτλου. Καθένας μπορεί να αυτοκαθαρίζεται επαγγελματικά όπως θεωρεί σωστό για λόγους marketing , κύρους ή ακαδημαικής πορείας και πιστοποιήσεων.
Όταν όμως αναζητούμε συμβουλευτική (counseling), ψυχοθεραπεία, καθοδήγηση, coaching, mentoring, τότε ψάχνουμε τον κατάλληλο άνθρωπο, όχι τον τίτλο. Η ιδιότητα κάθε ανθρώπου είναι μοναδική και δεν περιορίζεται σε τίτλους, όμως η κατάρτιση και η εμπειρία πιστοποιούν αν κάποιος έχει το δικαίωμα να μας αναλάβει με υπευθυνότητα.
Τι είναι είναι το Mentoring;
Ο Μέντωρ είναι ένας πνευματικός σύμβουλος και καθοδηγητής. Πρώτη φορά ένα τέτοιο πρόσωπο εμφανίστηκε στην Οδύσσεια του Ομήρου, όπου ο Οδυσσέας εμπιστεύθηκε τον υιό του Τηλέμαχο στον πιστό του φίλο για όσο θα έλειπε. Συχνά, η Αθηνά, ως θεά της σοφίας έπαιρνε την μορφή του Μέντορα στον Τηλέμαχο, μοιραζόταν την πείρα της, τον ενθάρρυνε, τον καθοδηγούσε και του μεταλαμπάδευσε όλες τις γνώσεις για να ξεπεράσει κάθε εμπόδιο.
Ο Μέντωρ, ανάλογα με την πορεία του μπορεί να συγκεντρώνει πολλές από τις ιδιότητες ενός Life Coach ή ψυχολόγου και να έχει σπουδάσει και εργαστεί σε πολλά διαφορετικά πεδία. Είναι εκείνος που μοιράζεται όλες τις εμπειρίες του, τις γνώσεις του και τις ικανότητες του ώστε να βοηθήσει κάποιον να ξεπεράσει εμπόδια, να προχωρήσει σε επόμενα στάδια πνευματικά, επαγγελματικά, προσωπικά και να εξελιχθεί σε διάφορα επίπεδα. Όπως και στο Life Coaching ή στην κλινική ψυχολογία έτσι και στο mentoring υπάρχουν ειδικεύσεις όπως το Business Mentoring, Career Mentoring και Life Mentoring. Η σχέση που δημιουργείται μεταξύ Life Mentor και Mentee είναι από τις πιο ισχυρές και συνήθως είναι μακροχρόνια. Αυτό σημαίνει πως κάθε φορά που συναντάμε προκλήσεις, εμπόδια, σημαντικές αποφάσεις ο Mentor είναι δίπλα μας να μας θυμίσει τις πραγματικές μας δυνατότητες, να μας δημιουργήσει διαύγεια, να μας κινητοποιήσει, να μας ενθαρρύνει, να μας προκαλέσει, να μας ενδυναμώσει, να μας συμβουλέψει και να μας καθοδηγήσει.
Ο Life Mentor είναι ο άνθρωπος που του εμπιστευόμαστε τις σκέψεις μας, τα προβλήματα μας, τους φόβους μας, τα διλήμματα μας, τις κρυφές μας επιθυμίες, τα όνειρα μας. Η διαδικασια της αυτογνωσίας είναι διαρκής και κρατάει μια ολόκληρη ζωή. O Life Mentor γνωρίζει πως από την ισχυρότητα του δεσμού και εκείνος με την σειρά του μαθαίνει πολλά πράγματα για την ζωή, τον ίδιο του τον εαυτό, τους περιορισμούς του και με αυτόν τον τρόπο βελτιώνεται και εξελίσσεται ακόμα περισσότερο και ο ίδιος. Η μεγαλύτερη ανταμοιβή ενός Μέντορα είναι η επιτυχία, η εξέλιξη, η αυτοπραγμάτωση των άλλων.
Μετά από πολλά χρόνια σχέσης με τον δικό μου Μέντορα – ίσως τον πιο ηθικό, ταπεινό και σοφό άνθρωπο που γνωρίζω – όταν τον ρώτησα πώς μπορώ να τον ευχαριστήσω που στάθηκε δίπλα μου όλα αυτά τα χρόνια, αυτό που μου απάντησε ήταν το εξής…
‘ Τόσο καιρό ΕΣΥ είσαι ο δικός μου Μέντωρ, απλά οι άνθρωποι μερικές φορές χρειαζόμαστε να πιστεύουμε σε κάτι σοφότερο από εμάς, γιατι δεν πιστεύουμε εμείς αρκετά στον εαυτό μας. Οι δυνατότητες μας είναι απεριόριστες, όμως εμείς περιοριζόμαστε στο να πάρουμε την άδεια και την επιβεβαίωση από τους γύρω μας για να εξελιχθούμε και να αυτοκαθοριστούμε. Οι ικανότητες και η δυναμική σου βρίσκονταν πάντα μέσα σου, εγώ απλά τα έφερα στην επίγνωση σου. Εσύ έκανες την σκληρή δουλειά και ήταν χαρά μου και τιμή μου να μοιραστείς μαζί μου αυτό το ταξίδι. Εγώ πρέπει να σε ευχαριστήσω λοιπόν! ’
